Δοκίμια

Ο συγγραφέας του best seller "Ο Μαύρος Κύκνος" είναι κατηγορηματικός: ο σύγχρονος πολιτισμός μοιάζει με την κλίνη του Προκρούστη. Όπως ο κακοποιός της μυθολογίας έκοβε τα άκρα ή τέντωνε το σώμα όσων δεν ταίριαζαν απολύτως στο κρεβάτι του, έτσι και ο δυτικός τρόπος ζωής άλλαξε τον άνθρωπο για να ικανοποιήσει την τεχνολογία, κατηγόρησε την πραγματικότητα γιατί δεν ταιριάζει στα οικονομικά μοντέλα, επινόησε ασθένειες για να πουλήσει φάρμακα, όρισε την ευφυΐα ως αυτό που μπορεί να μετρηθεί μέσα σε μια σχολική τάξη και έπεισε τους ανθρώπους ότι η εργασία δεν είναι δουλεία. "Η Κλίνη του Προκρούστη" είναι μία συλλογή από παιχνιδιάρικους αφορισμούς που θα σας εκπλήξουν, αποκαλύπτοντας αυταπάτες με τις οποίες ζούσαμε για καιρό αλλά ποτέ δεν συνειδητοποιήσαμε. Με ένα σπάνιο συνδυασμό καυστικού χιούμορ και ανατολικής σοφίας, ο Taleb παλεύει με τις ανθρώπινες ψευδαισθήσεις, αντιπαραβάλλοντας τις κλασικές αξίες του σθένους, της λεπταισθησίας και της ευρυμάθειας, με τις σύγχρονες ασθένειες του φιλισταϊσμού και της υποκρισίας.

"Στην κορυφή της βαθμίδας, οι οπαδοί του φωτισμένου νου τοποθετούν τη νοημοσύνη και σε αυτήν αποδίδουν την προέλευση κάθε μεγαλείου. Και έτσι, καθώς δεν αποδέχονται μεγάλο άντρα δίχως πλεόνασμα νοημοσύνης, κατά τον ίδιο τρόπο δεν γνωρίζουν άντρα περίσσια νοήμονα δίχως μεγαλείο. Ταιριάζει αυτό το κεφαλαιώδες χαρακτηριστικό με άλλα δύο: βάθος κρίσης και ύψος πνεύματος. Αν αυτά ενωθούν, σχηματίζουν ένα θαύμα". Ο Μπαλτάσαρ Γκρασιάν, ο αποκαλούμενος Νίτσε της Ισπανίας, "οξύτατος παρατηρητής των ανθρωπίνων πραγμάτων" για τον Σοπενχάουερ, συνθέτει το πρότυπο του "Ήρωα", εκείνου του πολιτικού και κοινωνικού όντος που αντιλαμβάνεται τα προσωπικά του χαρίσματα ώστε, ξεκινώντας από αυτά, να οικοδομήσει με προσοχή και συνέπεια την αξιοπρέπεια του βίου του. Σύντομο κείμενο, γραμμένο στην πρώιμη παρακμή της ισπανικής αυτοκρατορίας, είναι σημείο αναφοράς για τις εξελίξεις του καιρού μας. Μοναχός του Τάγματος των Ιησουϊτών, εμπνευσμένος ιεροκήρυκας, πολεμιστής, υποστηριζόμενος από προνομιούχους φίλους και προστάτες, συνάντησε την αντίδραση των προϊσταμένων του. Λέγεται ότι, προς τιμωρία του, το Τάγμα δεν τον φυλάκισε απλώς, αλλά του πήρε την πένα του ώστε να μην έχει τρόπο να συνεχίσει να γράφει. Λίγο αργότερα αποκαταστάθηκε, όσο χρειαζόταν για να πεθάνει έξω από τη φυλακή. Ο "Ήρωας" είναι το πρώτο έργο του (1637). Όπως λέει, πρόκειται για "ένα βιβλίο νάνο απευθυνόμενο σε έναν άντρα γίγαντα". Ο ήρωας θα είναι σώφρων, οξύνους, μάχιμος, πολιτικός, προσηνής, περιποιητικός, πραγματιστής, ώστε να χρησιμεύει ως πρότυπο της ιδέας της μεγαλοσύνης, αλλά και ως υπόδειγμα κρατικής λογικής, πυξίδα πλεύσης ώς το μεγαλείο, απόδειξη ατομικής και πολιτικής ισχύος, οπαδός αδιάκοπης μαθητείας. Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής

Η αρχαία Ελλάδα υπήρξε θεραπαινίδα του λόγου και του διαλόγου, ενδιαίτημα της σοφίας. Τα διανοήματά της θραύσματα από την ανατίναξη της σκέψης που αναζήτησε την απαρχή του κόσμου, την αιτία των όντων, την ερμηνεία των φαινομένων.
Το παρόν πόνημα περιέχει, ό,τι ακριβώς υποδηλώνει ο τίτλος του· μόνο σταλαγμούς από το ποτάμι της αρχαίας σοφίας.
Το βιβλίο αποτελείται από θεματικές ενότητες, σε καθεμιά από τις οποίες περιλαμβάνονται γνώμες, αστεία, παροιμίες, μύθοι και παραδόσεις που την αφορούν.
Έτσι η αγάπη, ο έρωτας, η αλήθεια, ο χρόνος, η νιότη, τα γηρατειά και τόσα άλλα θέματα ιδωμένα ταυτόχρονα με τρόπο φιλοσοφικό, ποιητικό, κωμικό και θυμοσοφικό προσεγγίζονται σφαιρικά και πολύπλευρα καταδεικνύοντας την ευρύτητα και τη διαχρονικότητα της αρχαιοελληνικής σκέψης.
Στους χαλεπούς καιρούς μας με την τόσο βαθιά κρίση των ανθρώπινων αξιών, την κατάφωρη λεηλασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, την απροκάλυπτη ή ύπουλη απειλή της ελευθερίας, ο αρχαίος λόγος γίνεται θωπεία και βάλσαμο στα σκληρά συμβάντα. Αιώνιος και ταυτόχρονα επίκαιρος, υπέργηρος και ταυτόχρονα αειθαλής, νουθετεί, προσανατολίζει, καθοδηγεί. Κιβωτός και μαζί πυξίδα και φάρος που καταυγάζει τις ασέληνες νύχτες μας.